قارچ شاه صدف (ارینجی)

M383
M755
M754
M759
M757
M753
M756
M758

قارچ شاه صدف (ارینجی)

قارچ شاه صدف (ارینجی)

 

نام گونه: P. eryngii

نام جنس: Pleurotus

نام خانواده (تیره): Pleurotaceae

نام راسته: Agaricales

 

یکی از مهم ترین اعضای خانواده قارچ های صدفی، قارچی ویژه به نام قارچ (خوراکی،دارویی) شاه صدف (ارینجی) با نام علمی پلوروتوس ارینجی (Pleurotus eryngii) است.

در میان قارچهای خوراکی در دنیا، قارچ شاه صدف از نظر تولید رتبه سوم را دارا می باشد.

شاه صدف قارچی است که حاوی مقدار زیادی از ترکیبات غذایی از جمله کربوهیدرات ها، پروتئین ها، ویتامینها، عناصر معدنی و فیبر می باشد. به نظر بیشتر شبیه یک جیره غذایی متعادل است که سلامت مردم را تامین می کند.

قارچ شاه صدف حاوی آنتی اکسیدان هایی است که بیماری ها را دور می کند. خاصیت آنتی اکسیدانی در این قارچ به خاطر اسید آمینه ای به نام اگروتیونین است. این قارچ همچنین حاوی ترکیباتی به نام استاتین ها می باشد که به مقابله با بیماری ها می پردازند. ترکیب بخصوصی که در قارچ شاه صدف پیدا می شود، لواستاتین نامیده می شود. لواستاتین در تمیز کردن کلسترول از سیستم گردش خون کمک می کند. وقتی که خون عاری از کلسترول شد، سیرکولاسیون خون سرعت می یابد و بدن احساس سلامتی و شادابی بیشتری می کند.

قارچ شاه صدف (ارینجی) خوش طعم ترین قارچ خانواده قارچ های صدفی است. اگر شما طعم قارچ دکمه ای و صدفی را به صورت خام در نظر داشته باشید، طعم قارچ شاه صدف (ارینجی) حدواسط این دو قارچ می باشد.

البته این موضوع تنها به طعم این قارچ محدود نشده و شرایط تولید، سالن داری و ترکیب بستر کشت آن نیز تقریباً حدواسط قارچ دکمه ای و صدفی است.ساقه ضخیم و گوشتی این قارچ طعم دلپذیری دارد،

این قارچ کمتر مستعد تغییر رنگ در اثر آسیب های مکانیکی و جابجایی در ظروف بسته بندی و حمل و نقل است. از این رو طول عمر بالاتری نسبت به دیگر قارچ های خوراکی داشته و این قارچ را به گزینه مناسبی برای جابجایی منطقه ای و صادرات تبدیل کرده است.

امروزه تقاضا برای تولید قارچ (خوراکی _دارویی) شاه صدف در سراسر دنیا در حال افزایش است. این اشتیاق در مصرف قارچ شاه صدف (ارینجی) به سه دلیل اصلی خواص تغذیه ای و دارویی، بافت عالی در آشپزی و پایین بودن قیمت تمام شده تولید می باشد.

 

سیستم های پرورش قارچ شاه صدف (ارینجی)

نحوه کشت و پرورش قارچ شاه صدف ارینجی به دو صورت کلی انجام می گیرد:

 

1- سیستم کشت درون کیسه های پلاستیکی

مرسوم ترین روش پرورش قارچ شاه صدف (ارینجی) در کیسه های پلاستیکی می باشد. کیسه هایی از جنس پلی اتیلن و یا پلی پروپیلن (به وزن 0/5 تا 3 کیلوگرم بستر کشت در هر کیسه) با یک درپوش فیلتری برای جلوگیری از ورود آلودگی ها به بستر کشت، در این روش استفاده می شود.

طبقات کشت در این روش به صورت عمودی بوده و کیسه های کشت به گونه ای در این طبقات قرار می گیرند تا میوه ها از بالا و یا راست و چپ طبقه کشت، تولید و برداشت شوند.

در این روش تولید بیشترین مقدار صرفه جویی از فضای سالن را به همراه خواهد داشت و در نتیجه راندمان استفاده از هر سالن کشت در شرایط یکسان از روش های دیگر بالاتر است.

این روش تولید می تواند یک طرفه یا دو طرفه انجام گیرد. در روش دو طرفه فقط یک ردیف بستر کشت چیده شده و از سر و انتهای کیسه پلاستیکی امکان ایجاد میوه قارچ ارینجی وجود خواهد داشت.

اما در روش دو طرفه، دو ردیف کشت به موازات یکدیگر در سالن کشت قرار داده می شود و تنها از سر کیسه پلاستیکی اقدام به برداشت محصول قارچ می شود.

 

2- سیستم کشت درون بطری های پلاستیکی

در کشورهایی که تولید این قارچ به صورت مکانیزه انجام می گیرد مانند ژاپن، کره جنوبی، چین، ایالات متحده و کانادا، این روش برای تولید و پرورش قارچ شاه صدف استفاده می گردد.

در این روش برای پرورش قارچ شاه صدف، از بطری هایی از جنس پلی پروپیلن به حجم ۸۵۰-۱۰۵۰ میلی لیتری استفاده می شود.

این روش کشت در تمام مراحل تولید به جز مرحله برداشت میوه، به صورت مکانیزه انجام می شود. عموماً در این روش پس از سفید شدن بستر کشت با میسیلیوم قارچ ارینجی، درپوش مخصوص بطری های کشت برداشت شده و سطح بالایی بستر کشت برای یکنواختی بهتر در تولید خراش دهی می شوند. در نهایت محصول برداشت شده به فروش می رسد.

 

تولید و پرورش قارچ شاه صدف (ارینجی)

قارچ شاه صدف بدون استفاده از خاک پوششی به مرحله زایشی وارد می شود و تولید محصول می نماید. از این رو هزینه های تولید را به طور چشمگیری کاهش می دهد.

توجه داشته باشید با توجه به کمبود منابع خاک پوششی مرغوب در ایران، این مسئله برای حفاظت از منابع طبیعی کشور بسیار حائز اهمیت است. به دلیل حذف مرحله خاک پوششی در پرورش قارچ شاه صدف، هزینه کارگری نیز کاهش خواهد یافت.

همچنین به دلیل عدم استفاده از خاک پوششی، عوامل ایجاد کننده برخی از بیماری های خاکزی (حشرات و قارچ های بیماریزا) در تولید این قارچ وجود نخواهد داشت و به دنبال آن در پرورش این قارچ، نیاز به استفاده از سموم شیمیایی نیز نمی باشد.

 

فرایند تولید قارچ شاه صدف شامل دو مرحله است؛

1- فاز رشد رویشی (مرحله رشد) 

2- فاز رشد زایشی (مرحله قارچ دهی).

 

مرحله رشد شامل رشد هیف های قارچ که میسیلیوم نامیده می شوند، پس از اینکه رشد میسیلیوم در مرحله رشد رویشی کامل شد، با تغییر شرایط تحریک محیطی وضعیت برای وارد شدن به فاز زایشی و قارچ دهی محیا می شود.

محرک های محیطی که برای القای فاز زایشی در قارچ شاه صدف استفاده می شوند شامل (شوک های نوری، اکسیژن و دما) می باشد.

در طول مرحله رشد میسیلیوم و همچنین در طی مرحله بلوغ اندام میوه دهی قارچ شاه صدف (ارینجی)، تغییرات بیوشیمیایی متنوعی رخ می دهد که در نتیجه آنها آنزیم هایی از میسیلیوم های این قارچ در بستر کشت، ترشح شده و باعث تجزیه مواد غیرمحلول در بستر کشت به ترکیبات ساده و محلول می گردد. این ترکیبات ساده در نهایت توسط قارچ شاه صدف جذب شده و برای رشد استفاده می گردد.

 

مراحل پرورش شاه صدف (ارینجی)

1- آماده سازی بستر کشت

خاک اره و تراشه چوب را به نسبت مساوی مخلوط کنید و در درون کیسه گونی به مدت ۲۴ ساعت خیس نمایید تا خوب آب جذب کنند. سپس به مقدار ۲۵% وزن خشک توده قبلی، سبوس گندم و یا برنج به آن اضافه نمایید.

به مقدار ۵% مجموع وزن خشک مواد قبلی، کربنات کلسیم اضافه نمایید. رطوبت را در حد ۶۷ تا ۷۰% تنظیم نمایید.

بستر آماده شده را در درون ظروف قابل اتوکلاو ریخته و به مدت ۲ تا ۴ ساعت (بسته حجم مواد در درون ظروف) اتوکلاو نمایید.

پس از سرد شدن به دمای ۲۵ درجه، مواد درون ظروف را در زیر هود استریل به میزان ۴% با بذر قارچ شاه صدف، تلقیح نمایید.به مدت دو تا سه هفته در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد نگه دارید تا میسیلیوم قارچ ارینجی تمام بستر کشت را سفید نموده و بلوک سفید رنگی را تولید کند.

در این مرحله رطوبت نسبی سالن کشت را در حد ۹۰ تا ۹۵% حفظ نمایید. دی اکسید کربن را در حد ۵۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ پی پی ام نگه دارید. هر ساعت یک بار هوای اتاق کشت باید عوض شود. یعنی هر ساعت به اندازه حجم سالن کشت، هوای تازه وارد آن کنید. در این مرحله نور اصلا لازم نیست.

 

۲. تشکیل ته سنجاقی ها

دمای سالن را به ۱۰ تا ۱۵ درجه سانتی‌گراد پایین بیاورید.رطوبت نسبی رادر حد ۹۵ تا ۱۰۰% حفظ کنید. غلظت دی اکسید کربن را به حد ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ پی پی ام کاهش دهید. هر ساعت ۴ تا ۸ بار هوای سالن را عوض کنید.

نور در حد ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ لوکس لازم است. که برای تولید میوه با کیفیت ضروری می باشد. برای کاهش هزینه ها می توان از نوارهای LED و یا SMD که با مصرف برق بسیار پایین لوکس مناسب نوری را تولید می کند، بهره برد.این شرایط را به مدت ۴ تا ۵ روز ادامه دهید تا ته سنجاقی ها ظاهر شوند.

 

۳. میوه دهی

چهار تا هشت روز پس از تشکیل ته سنجاقی ها، قارچهای بالغ آماده برداشت می شوند. برای اینکه قارچهای درشت داشته باشید، زمانیکه ته سنجاقی ها به اندازه نخود شدند، دو الی سه قارچ را نگه دارید و بقیه را با چاقوی تیزی حذف نمایید. در این صورت قارچها درشت خواهند شد و ممکن وزن هریک به ۲۰۰ گرم تا ۲۵۰ گرم هم برسد.

موقع برداشت قارچ زمانی است که قطر کلاهک به حدود دو برابر قطر ساقه رسیده باشد ولی لبه های کلاهک هنوز مسطح نشده باشند.

در طی مدت میوه دهی، رطوبت نسبی سالن کشت را در حد ۸۵ تا ۹۰% حفظ کنید. اجازه ندهید غلظت دی اکسید کربن بالاتر از ۵۰۰ پی پی ام برود. کاهش غلظت دی اکسید کربن با ورود هوای تازه از بیرون از سالن، میسر می شود.

با استفاده از لامپ، نور در حد ۵۰۰ لوکس در سالن به مدت ۱۰ تا ۱۲ ساعت در شبانه روز، تامین شود. حدود یک هفته تا ۱۰ روز بعد، میوه های اولیه تشکیل می گردد.

این قارچ در طی دوران میوه دهی به آبیاری نیاز ندارد. در واقع آب در بستر کشت این قارچ نفوذ نمی کند. بنابراین تا می توانید رطوبت سالن را حفظ کنید تا تبخیر کمتری از سطح بستر کشت انجام شود.

پس از برداشت اولین فلاش، سطح بستر را تمیز نموده و با تامین شرایط رشد رویشی و سپس تامین شرایط برای تبدیل فاز رویشی به زایشی (در قسمت بالا توضیح داده شد)، اجازه دهید قارچهای دومین فلاش ظاهر شوند.

از هر کیلو گرم بستر کشت بر حسب وزن تر، 250-300 گرم قارچ یعنی عملکرد 25-30% قابل حصول می باشد.

 

4- برداشت قارچ شاه صدف

از هر بستر کشت، یک تا دو بار برداشت صورت می گیرد. برداشت قارچ ارینجی به راحتی انجام می گیرد و تنها با گرفتن ساقه آن و خم کردن به چپ یا راست انجام می شود. ممکن است انتهای قارچ برداشت شده به مقداری بستر کشت متصل باشد که کارگر قارچ چین در این مرحله و همزمان با برداشت، انتهای قارچ را با استفاده از چاقو جدا نموده و قارچ های برداشت شده را به صورت فله و یا بسته بندی به سردخانه منتقل می کند.

پس از طی شدن یک دوره سرمایی (شوک سرمایی بعد از برداشت) که برای ماندگاری بهتر قارچ توصیه می شود، این قارچ آماده انتقال به بازار می باشد.

 

5- بسته بندی و فروش قارچ شاه صدف

تبلیغات (کد C)

محل تبلیغات شما

مشاوره پرورش قارچ

M778

کمپوست

P99
P95
P96
P97